ایده‌هایی درباب مصرف رسانه و اهمیت نگرش انتقادی
تاریخ انتشار: ۲ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۸۰۰۱۵۵
گروه پژوهش و دانش خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ به‌طورکلی صاحب‌نظران در تعاریفشان از «رسانه» بر ماهیت پیام‌رسانی آن تأکیددارند. به باور آنان رسانه بدون پیام نیست و اگر پیامی با محتوا در یک وسیله ارتباط همگانی نباشد آن وسیله معنی کامل رسانه را به خود نمی‌گیرد.
در برخی دیگر از تعاریف به موضوع «مخاطب» توجه شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
* رسانه چیست؟
چنانچه در فرهنگ روزنامه‌نگاری، واژه رسانه، تحت عنوان اطلاع‌رسانی و رسانه شناسی، اصطلاحی کلی به معنای مجموعه ابزار‌ها و روش‌هایی که برای ایجاد ارتباط با مخاطبان انبوه به کار می‌رود تعریف‌شده است. همچنین محققین دیگری در تعریف رسانه یا وسایل ارتباط جمعی بر مخاطبان انبوه و نامتجانس اشاره می‌کند.
وسایل ارتباط جمعی به وسایلی گفته می‌شود که مخاطبان آن وسیع، فراوان و نامتجانس‌اند. این اجتماعات وسیع و نامتجانس می‌توانند توسط این وسایل باهم نزدیک شده و به تبادل آرا و تفاهم بپردازند. رسانه‌ها مهمترین وسایل ارتباطی در جوامع بشری بشمار می‌آیند و اهمیت فوق‌العاده آن همین بعد ارتباطی استوسایل ارتباط جمعی به وسایلی گفته می‌شود که مخاطبان آن وسیع، فراوان و نامتجانس‌اند. این اجتماعات وسیع و نامتجانس می‌توانند توسط این وسایل باهم نزدیک شده و به تبادل آرا و تفاهم بپردازند. رسانه‌ها مهمترین وسایل ارتباطی در جوامع بشری بشمار می‌آیند و اهمیت فوق‌العاده آن همین بعد ارتباطی است.
در فرهنگ الفبایی قیاسی زبان فارسی رسانه‌ها به‌عنوان مجموع ابزار‌ها و روش‌ها برای برقراری ارتباط اجتماعی تعریف‌شده است.
در دوره گذار از جامعه سنتی به جامعه جدید، آنچه بیش از همه حائز اهمیت است چگونگی رشد رسانه‌ها است. «استوارت هال» جامعه را به‌صورت مدار بسته‌ای تعریف می‌کند که رسانه‌های جمعی به‌عنوان شاهراه در فرآیند هویت بخشی در جامعه نقش پیدا می‌کنند.
رسانه‌ها، هم حرکت و پویائی و سرزندگی را تقویت و تولید می‌کنند و هم رخوت و تنبلی و سستی را. از یک‌سو احساس‌های عاطفی، محبت و صداقت را برمی‌انگیزند و از سوی دیگر احساس زشتی، دشمنی، بی‌اعتمادی، دروغ و خشونت را زنده می‌کنند.
این کارکرد به‌طور طبیعی موجب پیدایش تضاد درونی-رفتاری در مقیاس فردی و اجتماعی می‌شود.
* ویژگی اصلی رسانه‌ها
ویژگی اصلی رسانه‌ها، همه‌جا بودن آنهاست. رسانه‌ها امری فراگیرند، رسانه‌ها در شرایط کنونی یکی از مهمترین دستاوردهای پیشرفت بشری و یکی از باارزش‌ترین وسیله آگاهی‌رسانی همگانی هستند که پیوسته و با سرعت سرسام‌آوری به دلیل جایگاه و اهمیت کلیدی و طبق نیازمندی متقاضیان در حال گسترش و فراگیری‌اند.
در اهمیت رسانه‌ها این نکته کفایت می‌کند که در پرتو آگاهی‌رسانی آنها، موانع جغرافیایی و تا حدودی سیاسی و فرهنگی از میان برداشته‌شده و زمین با وسعت زیاد و میلیارد‌ها نفر به‌وسیله رسانه‌ها باهم مرتبط شده‌اند و بسیار ساده می‌توانند از مناطقی دوردست معلومات و اطلاعات موردنیاز خود را به دست بیاورند.
رسانه‌ها با تحولاتی که در جنبه‌های مختلف از بعد فن‌آوری تجهیزاتی و حجم و روش داشته‌اند به‌عنوان حاملان و منتقل‌کنندگان پیام می‌توانند در ساخت فرهنگ عمومی باور‌ها و افکار عمومی مؤثر باشند. آنها بدون در نظر گرفتن مرز‌های جغرافیایی عقیدتی و فرهنگی امکان حضور را در همه نقاط جغرافیایی پیداکرده‌اند. این بحث موردقبول و پذیرش همه متصدیان امر فرهنگ است.
* مصرف رسانه‌ای چیست؟
مصرف رسانه‌ای به‌عنوان میزان استفاده کاربران از بخش‌های مختلف یک یا چند رسانه همگانی، از رویکرد‌های مختلف موردبحث صاحب‌نظران به‌ویژه از ابتدای قرن بیستم به بعد، بوده است.
می‌توان گفت رسانه‌ها به‌طورکلی از دو طریق می‌توانند روی سبک زندگی افراد تأثیرگذار باشند؛ یکی از طریق آموزش یعنی در یکدست کردن سبک زندگی انسان‌ها، رسانه‌ها نقش بسزایی ایفا می‌کنند و دیگر اینکه رسانه در شکل‌گیری ذهنیت انسان و سطح توقع و نوع نگاه به زندگی و سبک آن اثرگذار است.
این سال‌ها را به‌راستی می‌توان دوران رسانه‌ها و ابر رسانه‌ها نامید، همه مردم هرروزه درگیر مسائل مربوط به رسانه هستند بی‌آنکه به آن فکر کنند یا در باب چیستی آن و تأثیرش بر زندگی به اندیشیدن بپردازند.
همه مردم هرروزه درگیر مسائل مربوط به رسانه هستند بی‌آنکه به آن فکر کنند یا در باب چیستی آن و تأثیرش بر زندگی به اندیشیدن بپردازندبیشتر این‌گونه به نظر می‌رسد که رسانه‌ها ظروفی هستند که از طریق آن پیام‌هایی در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد، اما مک لوهان نگاه ما را به‌سوی دیگر ماجرا می‌چرخاند.
ازنظر مک لوهان رسانه‌ها فقط ظرفی برای انتقال پیام نیستند بل خود پیام هستند و روی شیوه‌ی اندیشیدن و نگاه ما به جهان تأثیر می‌گذارند. رسانه منفعل نیست، رسانه شیوه زیست ما را می‌سازد، به‌طور مثال رسانه مثل اینستاگرام، فقط ظرفی نیست که ما از طریق آن عقاید و اندیشه‌هایمان را با دیگران به اشتراک می‌گذاریم، اینستاگرام مانند دیگر رسانه‌های معاصر، تلگرام، واتساپ و... شیوه زیست تازه‌ای برای ما ساخته‌اند. به‌راستی رسانه‌ها چگونه توانسته‌اند جهانی این‌چنین بسازند؟ جهانی که در آن‌همه مردم تبدیل به توده‌ای بی‌شکل شده‌اند در دست‌های ابر رسانه‌ها.
به‌طورکلی می‌توان گفت که رسانه نوع زندگی ما امروزی‌ها را می‌سازند. هرروز و هرلحظه متأثر از رسانه‌ها سبک زندگی‌مان را صورتنبدی می‌کنیم. اندیشیدن ما را رسانه‌های شکل می‌دهند، یعنی رسانه‌ها ما را مجبور می‌کنند به چه چیز‌هایی فکر کنیم و به چه چیز‌های نه و البته که همین سبک زندگی هرکدام از ما را می‌سازد.
سبک زندگی ما متأثر از اندیشیدن ماست و اندیشیدن ما متأثر از مصرف رسانه‌ای. نوع خوراک، رفتار، کالاهای مصرفی همه و همه ساخته‌وپرداخته دست رسانه‌هاست.
امروزه طرز پوشش، شیوه آرایش، دکوراسیون منزل و کالاهای کاربردی مورداستفاده‌ی خانواده و ... همه از دل سریال‌های بی‌شمار شبکه‌های ماهواره‌ای و شبکه‌های اجتماعی بیرون می‌آیند، آیا بر همین اساس می‌توان نتیجه گرفت که اندیشه و نوع ارتباطات و به‌طورکلی سبک زندگی ما از دل همین رسانه‌ها بیرون می‌آید.
به‌راستی ما تبدیل به اکثریت‌های خاموشی شده‌ایم که سوژه (فاعل شناسا) بودنمان را رسانه‌ها می‌سازند و صورتنبدی می‌کنند. امروزه رسانه‌ها دوست ما، خانواده ما، هم راز و هم‌سخن ما شده‌اند و ما باید با نگاه دقیق‌تری به آنها بپردازیم.
* ضرورت سواد رسانه و تکفر انتقادی
چطور می‌توانیم آنچه هست را نوع دیگری تصور کنیم؟ آیا رسانه‌ها در کنار مثبت بودن منفیت را هم در دل نمی‌پرورانند؟ یعنی این خطر وجود ندارد که رسانه‌ها سوژگی و عاملیت ما را از بین ببرند. ما را تبدیل به آدم‌های منفعلی کنند که مثل خمیر مجسمه مدام به هر شکلی که می‌خواهند درمی‌آیم.
به زعم کارشناسان سواد رسانه‌ای همانند یک رژیم غذایی هوشمندانه مراقب است که چه موادی مناسب هستند و چه موادی مضر؛ چه چیزی را باید مصرف کرد و چه چیزی را نه و یا اینکه میزان مصرف هر ماده بر چه مبنایی استوار باشد. به عبارت بهتر، سواد رسانه‌ای کمک می‌کند تا از سفره رنگین رسانه‌ها به‌گونه‌ای هوشمندانه و مفید بهره‌مند شویم.
ازاین‌رو است که امروزه به گسترش هرچه بیشتر رسانه‌های جمعی، سواد رسانه‌ای و نگاه انتقادی به رسانه ضروری می‌نماید. این نگاه درگرو شناخت ما نسبت به رسانه و نظریات مربوط به آن است.
مخاطب برای اینکه بتواند این نگاه انتقادی را تقویت کند باید تأثیرات رسانه‌ها را به‌دقت واکاوی کند. لایه‌های آشکار و پنهان آن را بشکافد تا بل بتواند راهی به رهایی پیدا کند.
انتهای پیام/
منبع: آنا
کلیدواژه: رسانه نقش رسانه مخاطب تفکر انتقادی وسایل ارتباط سواد رسانه مصرف رسانه سبک زندگی زندگی ما رسانه ها رسانه ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۸۰۰۱۵۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
(ویدئو) آینده مبهم خودروهای نمادین؛ جیپنی‌ها به آخر خط رسیدند
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی
فرارو- اولین جیپنی‌ها درست پس از جنگ جهانی دوم به خیابان‌های فیلیپین رفتند. این وسایل نقلیه پر سر و صدا و دودزا که در ابتدا از جیپ‌های باقی‌مانده آمریکایی ساخته می‌شدند به نماد ملی تبدیل شدند. هفت دهه بعد، این وسایل نقلیه رنگارنگ با یک تهدید وجودی ناشی از طرح جایگزینی آنها با مینی‌بوس‌های مدرن مواجه شدند.
به گزارش فرارو، تعمیر آسان و سواری ارزان باعث شد تا این وسایل نقلیه از نظر اندازه و طول رشد کردند تا به ستون فقرات سیستم حمل و نقل کشور فیلیپین تبدیل شوند و مسافران و کالا‌ها را حمل کنند.
اما طرح دولت برای حذف تدریجی خودروهای جیپنی در تلاش برای نوسازی شبکه آشفته حمل و نقل عمومی کشور، آینده این خودروهای نمادین را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.
لئونارد سارائو، ناظر عملیات سارائو موتورز، سازنده جیپنی، به خبرگزاری فرانسه گفت: این ضربه سنگینی بود.
سارائو موتورز یکی از اولین شرکت‌هایی بود که پس از اینکه بنیانگذار لئوناردو سارائو از رانندگی کالسکه دست کشید، برای ساخت وسایل نقلیه عمومی موتوری در اوایل دهه ۱۹۵۰، جیپنی را تولید کرد.
تولید در تاسیسات گسترده این شرکت خانوادگی در مانیل پایتخت فیلیپین در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ به اوج خود رسید و کارگران ۵۰ تا ۶۰ دستگاه جیپنی در ماه تولید می‌کردند.
تقاضا در دهه‌های بعد با در دسترس قرار گرفتن سایر گزینه‌های حمل و نقل شروع به کاهش کرد. تا سال ۲۰۱۴، سارائو موتورز کمتر از ۱۰ دستگاه جیپنی در ماه تولید می‌کرد.
اما راه اندازی برنامه حذف تدریجی جیپنی توسط دولت در سال ۲۰۱۷ بود که ترمز تولید را به شدت کشید.
سارائو، نوه سارائو پدر، گفت که نیروی کار به شدت کوچک شده و هر چهار تا شش ماه یک دستگاه جیپنی تولید می‌کند.
وی که ۳۱ سال دارد گفت: ما مشتریانی داشتیم که از دهه ۵۰ جیپنی می‌خریدند و ناوگان خود را بزرگتر می‌کردند.
با این برنامه جدید، تردید‌ها یا ترس‌های زیادی وجود دارد که اگر یک جیپنی کاملاً جدید بخرند، آیا هنوز هم می‌توانند چند سال بعد از آن استفاده کنند؟
سارائو گفت، سارائو موتورز می‌تواند جیپنی‌های مدرنی را تولید کند که توقعات زیست‌محیطی و ایمنی دولت را برآورده می‌کند، اما آنها سه تا چهار برابر قیمت یک جیپنی معمولی هستند.
طی هفت سالی که از اجرای برنامه حذف تدریجی می‌گذرد، به دلیل اعتراضات و کووید-۱۹، اجرای آن تاخیر‌های متعددی داشته است.
اپراتور‌ها اکنون تا ۳۰ آوریل فرصت دارند به یک تعاونی بپیوندند و سپس به تدریج ناوگان خود را با وسایل نقلیه مدرن که ایمن تر، راحت‌تر و پاک‌تر هستند جایگزین کنند.
تعاونی‌ها می‌توانند به منابع مالی بانکی دسترسی داشته باشند و برای هر وسیله نقلیه یارانه دولتی دریافت کنند تا بار مالی دوره گذار کاهش یابد. اما رانندگان مخالف این طرح استدلال می‌کنند که خرید یک وسیله نقلیه جدید آنها را در بدهی مدفون می‌کند و آنها نمی‌توانند پول کافی برای بازپرداخت وام و امرار معاش خود به دست آورند.
جولیو دیموناهان، ۵۷ ساله، که یک جیپنی در مانیل اداره می‌کند و به یک تعاونی پیوسته، گفت: دستیابی به یک جیپنی مدرن برای ما دشوار است... ما نمی‌توانیم قیمت آن را بپردازیم.
او با اشاره به افزایش رقابت در خدمات حمل و نقل گفت: حتی الان هم خودر‌های ما به دلیل سود کمی که به عنوان اپراتور به دست می‌آوریم آسیب می‌بیند.
در حالی که جیپنی‌ها اکنون با اتوبوس‌ها، وانت‌ها و موتورسیکلت‌ها برای مسافران رقابت می‌کنند، اما همچنان یک منظره و صدای رایج در فیلیپین هستند.
جیپنی‌ها اغلب با رنگ‌آمیزی روشن و با اگزوزی که شبیه ترومپت به نظر می‌رسد، برای مسافران هزینه‌ای معادل ۱۳ پزو (۲۳ سنت) دارد و موتور‌های کامیون دیزلی دست دوم آنها به راحتی قابل تعمیر است.
سارائو گفت: هنگامی که مشتری از ما یک جیپنی بخرد، هر مکانیک در استان‌ها یا مناطق دوردست می‌تواند آن را تعمیر کند. اما مینی‌بوس‌های مدرنی که دولت می‌خواهد آنها را جایگزین کند، به فناوری‌های پیشرفته‌تر، با موتور‌های استاندارد اروپا یا موتور‌های الکتریکی، وای‌فای، دوربین مدار بسته و تهویه مطبوع مجهز هستند.
سارائو گفت که شرکت او نمی‌تواند با ظرفیت تولیدکنندگان خارج از کشور برای تولید انبوه وسایل نقلیه رقابت کند. اما او گفت که جیپنی‌های ساخت سارائو موتورز ارزان‌تر از مینی‌بوس‌های وارداتی هستند و کیفیت بالاتری دارند.
تئودورو کاپارینو، که به مدت ۳۵ سال رانندگی می‌کند، امیدوار است که دولت تصمیم بگیرد به جای جایگزینی آنها با وسایل نقلیه ساخت چین، جیپنی‌های موجود را تعمیر کند.
در حالی که جیپنی به شکل فعلی ممکن است به پایان جاده نزدیک شود، سارائو گفت که امیدوار است ماهیت وسیله نقلیه زنده بماند. او می‌گوید: ممکن است بزرگتر به نظر برسد، ممکن است وسیع‌تر و طولانی‌تر به نظر برسد، اما تا زمانی که ماهیت ظاهری یا روح جیپنی هنوز وجود دارد، من هنوز فکر می‌کنم که این جیپنی خواهد بود.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»